Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, “UNESCO’dan bir sevindirici haber daha aldık. Minyatür sanatının ardından, bugün de Mangala bir dünya mirası oldu” dedi.

Osmanlı döneminde sosyalleşme ve kültürel paylaşım araçlarından biri olan ve kökleri derin bir geçmişe dayanan geleneksel strateji ve zeka oyunu Mangala/Göçürme de insanlığın ortak mirası oldu.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras 15. Hükümetlerarası Komite Toplantısı’nda bugün alınan kararı yine sosyal medyadan duyurdu. Minyatür sanatının ardından, Mangala/Göçürme’nin de artık bir dünya mirası olduğunu vurgulayan Bakan Ersoy, paylaşımında şunları kaydetti:

“UNESCO’dan bir sevindirici haber daha aldık. Minyatür sanatının ardından, bugün de Mangala bir dünya mirası oldu. Yaşatılmasına ve tanıtılmasına büyük önem verdiğimiz kültürel değerlerimizin, insanlığın ortak mirası olmasından büyük bir gurur duyuyoruz. Hayırlı olsun.”

“Türk dünyasını memnun eden bir karar oldu”

Türkiye’nin moderatörlüğünde Kazakistan ve Kırgız Cumhuriyetiyle birlikte UNESCO’ya geçtiğimiz yıl sunulan Mangala/Göçürme oyunu, bugün itibarıyla UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi’ne kaydedildi.

“Geleneksel Strateji ve Zekâ Oyunu: Togyzqumalaq, Toguz Korgool, Mangala/Göçürme” adı altında çok uluslu ortak bir dosya olarak sunulan Mangala/Göçürme, Fransa’nın başkenti Paris’te çevrim içi olarak düzenlenen UNESCO toplantısında bugün gündeme alındı. Geleneksel oyununun temsili listeye alınması kararı, toplantıya Türk dünyasından katılan taraflarca yine büyük bir sevinçle karşılandı.

“Mangala/Göçürme Oyunu”

Mangala/Göçürme oyunu, genellikle iki kişi tarafından oynanan; ancak iki grubun birlikte oynamasına da imkan sağlayan Türk strateji ve zeka oyunudur. Toprağa kazılacak çukurlarda da oynanabileceği gibi oyun için tasarlanmış tahtalarda da oynanabilir. Her yaşa hitap eden bu oyunun amacı, oyuncuların en çok taşı toplamasıdır. Oyunda taş yerine tohum ya da tane de kullanılabilir. Oyuncu sayısına ve oyunun çeşitlerine göre iki, üç ya da dört sıralı çukurlarda oynanabilir.

Taşlar oyunun kurallarına göre çukurlara dağıtılır ve en çok taşı toplayabilen oyuncu oyunu kazanır. Oyunun süresi de oyunculara ve oyunun kurallarına bağlı olarak değişir.

Osmanlı döneminde özellikle saraylarda, hanlarda ve cami avlularında oynanan Mangala/Göçürme oyunu, sosyalleşme ve kültür paylaşımı araçlarından biri olarak görülmüştür. Bu durum, Osmanlı dönemine ait pek çok tasvir ve resimde de izlenebilir.

Bugün ise Mangala oyunu, her yaştan oyuncunun evler, okullar, kurslar, geleneksel kutlama alanları gibi farklı mekanlarda her an oynayabilmesi bakımından sosyalleşme ve kültür paylaşımı işlevini sürdürmektedir.

Dîvânu Lugâti’t-Türk’te Göçürme veya Köçürme adıyla anılan oyun Türkiye’nin pek çok yerinde “Göçürme”, “Mankala”, “Kümelek”, “Dokuz Kuyu”, “Dokuz Taş”, “Emme”, “Kale”, “Mele”, “Hane”, “Kuyucuk Taşı”, “Göçme” gibi farklı adlarla bilinir.

Geniş bir coğrafyada kendine yer bulan unsur, uygulayıcılarının bilişsel, duyuşsal ve motor becerilerini geliştiren, stratejik düşünme kabiliyetini arttıran bir yapıya sahiptir. Dünya üzerinde bu oyunun onlarca farklı çeşidi bulunur.